Albert Einstein powiedział: „Pszczoła jest podstawą życia na Ziemi, a gdy nie ma pszczół nie ma też pożywienia dla człowieka. Jeżeli wyginą pszczoły, ludzkość przeżyje jeszcze tylko cztery lata!”
Pszczoły w Polsce wymierają w niepokojącym tempie. Trudno sobie wyobrazić, jakie mogą być skutki wyginięcia pszczół, od ich pracy (zapylania) zależy bowiem 3/4 produkcji żywności jaką spożywa człowiek. Ich praca ma również wpływ na istnienie ogromnej ilości gatunków roślin i zwierząt, które żywią się nasionami i owocami powstałymi właśnie dzięki ich pracy.
Przyczyny wymierania pszczół
Naturalne środowisko, w którym pszczoły żyły od tysięcy lat, ulega ogromnym zmianom wskutek działalności człowieka. Największe zagrożenie stanowią środki ochrony roślin, ograniczony dostęp do zróżnicowanego pokarmu, pasożyty i choroby.
Jak odróżnić pszczołę miodną od osy?
Wiosną, latem, aż do wczesnej jesieni towarzyszą nam przeróżne owady. Łatwo je pomylić ze względu na podobny wygląd. Jak zatem odróżnić pszczołę od osy:
• Wielkość – pszczoły (robotnice) są nieco mniejsze od os, osiągają 12-15 mm długości, podczas gdy osa nawet 25 mm.
• Budowa ciała – u os dobrze widoczne jest przewężenie między tułowiem i odwłokiem, stąd zresztą powiedzenie „talia osy”. Pszczoły są bardziej krępe i posiadają drobne włoski na ciele.
• Ubarwienie – osy odznaczają się intensywnymi kolorami: charakterystycznymi żółto-czarnymi pasami. Pszczoła miodna jest ciemniejsza, jej ubarwienie jest rudobrązowe.
• Zachowanie – pszczoły są spokojne, łagodne, nie atakują bez wyraźnego czynnika drażniącego. Wiele pszczół samotnic unika wręcz kontaktu z człowiekiem, z kolei osa może być agresywna.
• Żądlenie – osa nie wstrzykuje od razu całego jadu, może też wyciągnąć żądło i nie ginie po użądleniu. Żądło pszczoły wyposażone jest w niewielkie haczyki, które w przypadku użądlenia człowieka wbijają się w skórę. Pszczoła wyciągając je, wyszarpuje sobie część wnętrzności, w związku z czym ginie.
Osy, podobnie jak pszczoły, pełnią ważną rolę w środowisku – w skład ich diety, oprócz pokarmu roślinnego, wchodzą głównie szkodniki, które niszczą plony (mszyce, mączliki i gąsienice).
Najważniejsze fakty
Pszczoły to niezmiernie pracowite i wytrwałe owady. Przeciętny zasięg lotu pszczół wynosi 3 km, a maksymalny może wynieść 10 km i więcej. Pszczoła lotna wylatuje w granicy 7-15 razy dziennie. Podczas jednego “kursu” po nektar owad ten odwiedza nawet do 100 kwiatów. Przerwy między lotami wynoszą jedynie 5 minut, a czas trwania lotu to ok. 30 minut.
Królowe pszczoły mogą żyć do 5 lat, składają około 3000 jaj dziennie, robotnice żyją od 4 do 24 tygodni, natomiast najkrócej żyją trutnie (do 5 tygodni).
Jak pomóc pszczołom?
Każdy z nas może przyczynić się do tego, aby pszczoły miały lepszy dostęp do zróżnicowanego pokarmu, co wpłynie na ich odporność i zdrowie. Co można zrobić? Najlepszym rozwiązaniem jest zasadzenie w ogródku lub na balkonie kwiatów, które dają pszczołom nektar i pyłek. Piękne, pachnące rośliny nie tylko urozmaicą pokarm pszczół, dzięki czemu będą one zdrowsze, ale również upiększą nasze otoczenie.
Co ciekawe, jeśli 10 osób posadzi miododajne kwiaty na powierzchni odpowiadającej jednej doniczce balkonowej, to łączna powierzchnia takich pszczelich oaz będzie odpowiadać 750 boiskom piłkarskim!