Wełnowce to owady należące do grupy czerwców. Łatwo rozpoznać je po białym nalocie przypominającym strzępki wełny. Szkodniki te żerują na pędach, liściach, kwiatach, a nawet korzeniach. Wełnowce żywią się sokiem komórkowym roślin i dlatego wydzielają rosę miodową, która z kolei jest pożywką dla grzybów. Jest to podwójne obciążenie dla zaatakowanych roślin, które nie tylko muszą zmierzyć się z atakiem szkodników, ale również i chorób grzybowych i wirusowych.
Skąd się biorą wełnowce?
Wełnowce to owady zaliczane do pluskwiaków, żyjące w naturze zazwyczaj w ciepłych i wilgotnych miejscach. Wiele ich gatunków to popularne szkodniki roślin uprawnych i ozdobnych, atakujące uprawy polowe, szklarniowe i domowe. Podobnie jak inne szkodniki, wełnowce najczęściej przynoszone są wraz z nowo zakupioną rośliną.
Dlatego niezwykle ważne jest, aby sadzonkom dokładnie przyglądać się jeszcze w sklepie. Warto sprawdzić spodnią część liści (wełnowce bardzo często kryją się przy nerwach, szczególnie przy głównym). Dorosłe, kilkumilimetrowe samce i samice różnią się wyglądem. Samce, w odróżnieniu od samic, posiadają skrzydła i przypominają nieco miniaturową osę, z kolei ciało samic pokryte jest nitkami woskowatej, białej wydzieliny.
Jak jeszcze wełnowce się przenoszą?
Wełnowce mogą być przenoszone przez np. sieć wentylacyjną, otwarte okno lub przez wiatr i bezpośrednio zasiedlić rośliny, które latem chętnie wystawiamy na balkony i tarasy. Potrafią pozostać uśpione w zakamarkach liści, w rozwijających się pąkach kwiatowych lub nawet ukryte pod wierzchnią warstwą podłoża.
Gdy warunki zewnętrzne stają się dla nich korzystne, tj. spada wilgotność powietrza, a temperatura rośnie, wówczas rozpoczynają żerowanie. Dlatego zazwyczaj wełnowce na roślinach pojawiają się zimą, w okresie grzewczym.
Objawy ataku wełnowców
Pierwszym objawem żerowania wełnowców jest pojawienie się białych, przypominających watę, szkodników, które pozostawiają charakterystyczną, lepką wydzielinę, w szczególności na łodygach i nasadzie liści. Następnie, liście rośliny zmieniają kolor na żółty, a w konsekwencji opadają. Infekcja dotyczy nie tylko liści, również porażone zostają łodygi i kwiaty. Jeżeli w dalszym ciągu nie zostało wprowadzone leczenie, roślina całkowicie traci swój wigor i obumiera.
Pamiętajmy, że atak szkodników można zwalczyć jedynie, gdy nasza reakcja będzie szybka, prawidłowa i konsekwentna.
Jaki preparat na zwalczanie wełnowców?
Niestety, zwalczenie wełnowca nie należy do łatwych. To szkodnik groźny dla roślin, przede wszystkim ze względu na szybkie tempo rozmnażania. Dodatkowo, jego ciało pokryte jest specjalną woskową wydzieliną, która ma stanowić element ochronny przed czynnikami zewnętrznymi.
Jeżeli domowe sposoby zawiodą, można użyć np. naturalnych środków owadobójczych, na bazie oleju rydzowego, które pokrywają szkodniki cienką, lepką powłoką, utrudniającą oddychanie oraz poruszanie się, co prowadzi do ich śmierci. Taki preparat też powinien być stosowany systematycznie co 7-10 dni. Może być to środek w sprayu, gotowy do użycia, lub w formie koncentratu, który należy rozcieńczyć w wodzie i nanieść na roślinę za pomocą opryskiwacza.
Czym pryskać wełnowce?
W razie konieczności możemy też użyć chemicznego środka owadobójczego, który działa systemicznie, wnikając do wnętrza rośliny i krążąc z sokami dociera do wszystkich tkanek, tym samym do wszystkich szkodników. Roztworem takiego preparatu możemy opryskać roślinę, kierując się wszystkimi wytycznymi i środkami bezpieczeństwa opisanymi na opakowaniu. Można nim również podlać roślinę, pamiętając, aby ziemia przed zabiegiem była już lekko wilgotna.
Również w tym przypadku co pewien czas sprawdzamy, czy szkodniki nie pojawiły się ponownie, jeżeli to konieczne powtarzamy zabieg.
Domowe sposoby na wełnowce
Pierwszym krokiem jest odizolowanie zainfekowanej rośliny od pozostałych, zdrowych roślin. Następnie wełnowce można usunąć ręcznie, przemywając roślinę pod prysznicem lub wacikami. Po mechanicznym usunięciu większości szkodników, przystępujemy do dokładnego mycia rośliny. Mamy do wykorzystania kilka sposobów, ale najskuteczniejszym i najbardziej praktycznym sposobem jest wykorzystanie roztworu mydła i alkoholu.
Roztwór wody z alkoholem wykonujemy w proporcji 10:1 i dodajemy kilka kropli mydła lub płynu do mycia naczyń, a następnie nasączamy nim wacik np. do demakijażu. Można również użyć miękkiej szczoteczki do zębów lub pałeczkę do uszu i delikatnie usunąć wszystkie szkodniki z zagłębień czy szczelin między liśćmi. Zabieg taki powtarzamy co 2-3 dni przez okres nawet kilku tygodni.
Wełnowce korzeniowe
Podkreślmy, że problemem w zwalczaniu wełnowców jest to, że mogą one żerować nawet w korzeniach. Zdarza się to rzadko, ale musimy również taki wariant wziąć pod uwagę. Pamiętajmy więc, że nawet jeżeli uda nam się ich pozbyć z nadziemnej części rośliny, po jakimś czasie wełnowce mogą znowu pojawić się na liściach i łodygach.
Czasami warto wyciągnąć bryłę korzeniową, skontrolować ją, w miarę możliwości pozbyć się starego podłoża, przemyć w chłodnej wodzie z odrobiną szarego mydła i przesadzić do nowej ziemi, zakupionej ze sprawdzonego źródła.