Nikotyna jest oczywiście trucizną nie tylko dla ludzi i odgrywa szereg istotnych ról w funkcjonowaniu tytoniu. Substancja ta jest produkowana w korzeniach i następnie transportowana do pozostałych części rośliny. Nikotyna pozwala np. ochronić ją przed roślinożercami, a dodatkowo „dyscyplinuje” zapylacze.
Nikotyna w tytoniu... i innych roślinach
Nikotyna jest organicznym związkiem chemicznym z grupy alkaloidów pirydynowych, zawartym przede wszystkim w różnych gatunkach tytoniu oraz innych roślinach z rodziny psiankowatych (Solanaceae), takich jak ziemniaki, pomidory, papryka czy bakłażan.
Suche liście tytoniu szlachetnego Nicotiana tabacum zawierają od 2 do 8% nikotyny, natomiast tytoń indiański („dziki tytoń”) Nicotiana rustica może zawierać nawet do 18% tego alkaloidu.
Właściwości nikotyny
• bezbarwna oleista ciecz ciemniejąca na powietrzu
• niemal bezwonna
• charakteryzuje się długo utrzymującym się ostrym smakiem
• temperatura wrzenia 246-247°C
• rozpuszczalna w większości rozpuszczalników organicznych i w wodzie o temp. ˂ 60 °C
Ciekawostka
Podczas palenia papierosa nikotyna działa już po ok. 7 sekundach (czas potrzebny na przedostanie się alkaloidu szlakiem jama ustna – płuca – krew krążenia małego – serce – aorta – tętnice mózgu). Biologiczny okres półtrwania nikotyny w mózgu wynosi ok. 2 h.
W organizmie człowieka 70–80% nikotyny ulega w wątrobie przemianie do kotyniny.
Gdzie występuje nikotyna?
Nikotyna jest alkaloidem, występującym w naturze m.in. w korzeniu i liściach tytoniu. Roślina ta jest uprawiana jako surowiec do produkcji wyrobów tytoniowych, np. papierosów, cygar, tytoniu fajkowego.
Co wpływa na kumulację nikotyny?
• temperatura
• nasłonecznienie
• wilgotność gleby
• zasobność gleby w składniki pokarmowe
• stres biotyczny
• rozstawa roślin na polu
• zabiegi agrotechniczne tj. usuwanie głównego kwiatostanu
• termin zbioru liści