Wiele z roślin ogrodowych należy do bylin i krzewów, pozostających w gruncie przez cały rok, jednak jest też sporo kwitnących gatunków nieodpornych na minusowe temperatury, które nie mogą z tej przyczyny pozostać na swoich zewnętrznych stanowiskach na okres zimowy.
Czy warto?
Istnieje wiele gatunków roślin, które cudownie kwitną i rozwijają się w naszych warunkach klimatycznych, a część z nich nie wymaga nawet dużych nakładów pracy i skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych.
Okazuje się jednak, że w polskich ogrodach dużą popularnością cieszą się rośliny, które naturalnie rozwijają się w miejscach o cieplejszym klimacie. Ich części podziemne nie są przystosowane do polskich mrozów, więc konieczne jest wykopywanie ich we właściwym czasie oraz staranne przechowywanie aż do wiosny. Warto ponieść niewielki nakład pracy, ponieważ tylko wówczas rośliny te ponownie zakwitną w kolejnym sezonie wiosennym.
Jakie rośliny należy wykopywać?
Jesienią szczególną uwagę powinny przykuć rośliny cebulowe. Umownie pod tą nazwą możemy znaleźć gatunki, których części podziemne to cebule, bulwy oraz kłącza i karpy.
Generalnie rośliny, które należy wykopać dzielimy na:
– cebule kwiatowe: Nerina (Nerine), Śniedek (Ornithogalum), Eukomis (Eucomis), Mieczyki (Gladiolus), Tygrysówka pawia (Tigridia pavonia), Ismena/błonczatka (Hymenocallis), Mieczyk abisyński (Acidantera bicolor),
– rośliny bulwiaste: Dalia (Dahlia), Jaskier azjatycki (Ranunculus asiaticus), Krokosmia, Cynobrówka (Crocosmia), Szczawik (Oxalis), Begonia bulwiasta (Begonia Tuberhybrida Group), Gloksynia (Incarvillea delavayi), Glorioza (Gloriosa), Sparaksis, Iksja (Ixia), Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas),
– kłącza: Agapant (Agapanthus), kurkuma (Curcuma longa),
– byliny wytwarzające karpy: Paciorecznik (Canna), Cantedeskia (Zantedeschia).
Wyjątkami są cebule wiosennych kwiatów. Jesień to najlepsza pora na ich zasadzenie, ponieważ przemarznięcie przed kwitnięciem wczesną wiosną jest w ich przypadku wskazane.
Kalendarz prac
Kalendarz prac należy dopasować do konkretnego gatunku. Jeśli w naszym ogrodzie królują różne gatunki ciepłolubnych roślin cebulowych, wykopywanie będzie trzeba podzielić na kilka etapów.
Prace możemy już zacząć we wrześniu, kiedy z gruntu należy usunąć mieczyki, jaskry, acidantery i gloriozy. Są najbardziej narażone na wahania temperatury oraz choroby.
W kolejnym etapie, na przełomie września i października, wykopywać należy eukomisy i galtonie, natomiast w pierwszej połowie października przychodzi pora na frezje i krokosmie. Ważne, by zdążyć przed pierwszymi przymrozkami, więc warto na bieżąco sprawdzać prognozy pogody. Do przymrozków można wstrzymać się z najbardziej odpornymi roślinami, czyli daliami, begoniami i paciorecznikami.
Różne warunki i wymagania
W zależności od gatunku, rośliny preferują nieco inny rodzaj materiału okrywowego, dlatego begonie, cantedeskie, krokosmie i tygrysówki i dalie najlepiej okrywać piaskiem, torfem lub trocinami, a eukomisy, mieczyki, lilie orientalne, pacioreczniki i jaskry azjatyckie należy obsypać torfem lub trocinami.
Poszczególne gatunki oczekują też innej temperatury przechowywania. Najwięcej roślin preferuje zakres temperatur w granicach 5-10°C (min. begonie bulwiaste, dalie, eukomisy, pacioreczniki, mieczyki, jaskry azjatyckie, krokosmie), temperatura w okolicy 5°C będzie natomiast odpowiednia dla tygrysówki, szczawika czterolistnego, lilii i neriny, a temperatura ok. 12-15°C dla śniedka, cantedeskii i acidentery.
Wyjątek stanowią rośliny o mięsistych korzeniach (np. lilia, eukomis, nerina), które nie mogą przeschnąć więc od razu po wykopaniu i oczyszczeniu z ziemi, powinny zostać osłonięte torfem lub trocinami, w przeciwnym razie ich korzenie szybko wyschną.
Jak przechowywać rośliny zimą?
Oczyszczone części podziemne należy ułożyć w ażurowych pojemnikach (mogą być to skrzynie drewniane lub plastikowe). Do obsypania najlepiej jest wykorzystać trociny, torf lub suchy piasek. Skrzynie należy umieścić w chłodnym i zacienionym miejscu, np. piwnicy, spiżarni czy schowku.
Co jakiś czas trzeba do nich zajrzeć, by skontrolować ich stan. Cebulki mogą zacząć gnić lub zostać zaatakowane przez choroby grzybowe, w szczególności jeśli pomieszczenie jest narażone na wilgoć. Niezdrowe okazy należy szybko usunąć, aby nie zagrażały reszcie zimowanych cebulek.
W trakcie zimowania cebulek kwiatowych należy pamiętać o stosowaniu czystych i odkażonych wcześniej pojemników. Można w tym przypadku zastosować także działanie profilaktyczne, polegające na zamoczeniu rośliny w preparacie grzybobójczym. Dzięki tym prewencyjnym działaniom będziemy mieli pewność, że rośliny przetrwają do wiosny w prawidłowych warunkach.
Które rośliny zostawiamy?
Niektóre rośliny zewnętrzne nie są wrażliwe na lekki mróz i mają spore szanse bezpiecznie przezimować do wiosny. Uprawiane w donicach i skrzynkach kalie, czy agapanty oraz kanny mogą w nich pozostać na zimę.
Zamiast je wykopywać i szukać miejsca do przechowania, wystarczy zaprzestać podlewania pod koniec sezonu. Gdy liście uschną, lub po pierwszych przymrozkach przemarzną, obcinamy je, a donice przenosimy do piwnicy.
Przez zimę nie wymagają dostępu światła ani podlewania, zaczynamy je podlewać dopiero wczesną wiosną, po przeniesieniu donic do cieplejszego, widnego pomieszczenia. Ważne, aby przed wstawieniem do piwnicy na zimowy okres wegetacyjny, nie miały zbyt wilgotnej gleby – w przeciwnym wypadku, szczególnie w wilgotnych pomieszczeniach cebule mogą zgnić.
Rośliny mogą wrócić na stanowiska zewnętrzne po zahartowaniu w drugiej połowie maja.
Posadź cebule lubiące mróz
Gdy już zabezpieczymy wszystkie wrażliwe bulwy i cebulki, warto zadbać o urodę wiosennych rabat. Teraz jest najlepszy czas na sadzenie tulipanów, krokusów, hiacyntów, narcyzów, szafirków i innych cebul, które do tego, by kwitnąć, potrzebują przemrożenia.
Podczas bezśnieżnych i srogich dni zimowych, niektóre gatunki można lekko okryć. Warto też posadzić je w grupach i piętrowo, dzięki czemu wiosenne rabaty będą przez cały czas kolorowe.