Miodniki, inaczej zwane nektarnikami, to organy gruczołowe roślin, które wydzielają nektar, wabiący owady zapylające. Miodniki występują głównie u roślin strefy tropikalnej i subtropikalnej. W zależności od gatunku, nektarniki różnią się nieco wyglądem i barwą. Obserwowane gołym okiem wyglądają jak półprzezroczyste małe plamki o okrągławym bądź pociągłym kształcie, otoczone żółtą, czarną, czerwoną, fioletową lub zieloną obwódką.
Monopol na ochronę
Miodniki wydzielają słodką substancję, która w większości składa się z cukrów będących produktami fotosyntezy. Wydzielina może pełnić dwojaką funkcję. Może być sposobem na odprowadzenie zbędnych roślinie metabolitów lub wabić owady, głównie mrówki, które żerując na nektarze pełnią funkcję obronną przed roślinożercami.
Skład chemiczny nektaru
Z chemicznego punktu widzenia, nektar jest mieszaniną cukrów takich jak fruktoza, glukoza i sacharoza. Proporcje cukrów zależą od gatunku rośliny i tak na przykład w nektarze kasztanowca dominuje sacharoza, a ten pochodzący z gryki zawiera wyłącznie cukry proste. Poza tym nektar zawiera niewielkie ilości soli mineralnych, aminokwasów i kwasów organicznych. Substancje takie jak barwniki i olejki eteryczne zawarte w nektarze, determinują właściwości miodu, takie jak zapach czy barwa.
Miodniki na filodendronach
U roślin tropikalnych, głównie u filodendronów, często występują nektarniki znajdujące się nie w kwiatostanach, lecz na innych częściach rośliny tj. łodyga i liście. Pełnią funkcję wabiąco-obronną. Miodniki zwykle posiadają jeden lub więcej stale otwartych aparatów szparkowych, przez które wydostaje się słodka wydzielina. Pośrednio służy ona filodendronom do obrony przed szkodnikami.
Jeśli zauważymy na filodendronie kleistą substancję na liściach, prawdopodobnie są to właśnie miodniki, które nie należy utożsamiać z żadnym stanem chorobowym czy pasożytami. To fascynujące zjawisko jest naturalną strategią obrony niektórych tropikalnych roślin.
Miodniki na kaktusach
Miodniki występują również u kaktusów. Co więcej, sukulenty posiadają cztery różne typy gruczołów, które można sklasyfikować jako miodniki. Mogą znajdować się na cierniach, na ich zmodyfikowanych formach, na liściach lub na samej skórce.
Obecność nektariów stwierdzono również na kwiatostanach kaktusów – ale tylko tych, które wyrastają z pędów kwitnących. Te natomiast, które wyrastają bezpośrednio z części wegetatywnej rośliny, z zagłębień pomiędzy areolami nektariów nie posiadają.
Ciała perłowe
Ciała perłowe są mieszaniną lipidów, białek i węglowodanów (przybierają formę małych, błyszczących kropel). W przeciwieństwie do nektaru, który ma nawet po skrystalizowaniu barwę bursztynową, te przyjmują białe zabarwienie i dość regularny kształt. Wytwarzane są z epidermy liści, ogonków liści i łodyg.
Chociaż różnią się składem od nektaru pełnią taką samą funkcję – zwabiają często agresywne i drapieżne mrówki, które chroniąc swoje terytorium bronią rośliny przed innymi szkodnikami.