Filodendron (Philodendron) pochodzi z obszarów tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej. Jest to duża grupa roślin należącą do rodziny obrazkowatych (Araceae).
Głównie są to pnącza, wspinające się po smukłych i wysokich drzewach, rosnących w lasach tropikalnych. W naturze filodendrony dorastają nawet do kilkunastu metrów, jednak w uprawie doniczkowej rzadko są wyższe niż 2 metry. Ich liście wyrastają pojedynczo na długich ogonkach, tworzących pochwy okalające łodygi.
Filodendrony to szeroka grupa roślin łatwych w uprawie oraz zasadniczo odpornych na choroby i szkodniki. Zobacz, jakich błędów unikać i w jaki sposób rośliny dają znać, że coś złego dzieje się z ich kondycją.
Poparzone, zniekształcone liście
Poparzone i zdeformowane liście są oznaką świadczącą o tym, że filodendron stoi na zbyt słonecznym miejscu. Promienie UV z łatwością mogą poparzyć liście przez szybę, nawet w okresie zimowym. W takiej sytuacji należy przestawić roślinę w lekko zacienione miejsce.
Mocno uszkodzone liście niestety nie nadają się do uratowania (łodygę należy usunąć ostrym cięciem nad ostatnim zdrowym liściem).
Żółte, napite liście
Objawem przelania rośliny są najczęściej żółkniejące liście. W tej sytuacji zaleca się niezwłoczne zaprzestanie podlewania aż do momentu całkowitego przeschnięcia podłoża (również głębszych warstw). W przypadku sporego przelania rekomendowane jest natychmiastowe wyjęcie rośliny z doniczki, usunięcie martwego korzenia i zgniłych części, przepłukanie korzeni i umieszczenie ich w pojemniku z czystą wodą.
Można też od razu przesadzić roślinę do nowej tylko lekko wilgotnej, ale nie mokrej ziemi, ale w ten sposób trudno będzie oceniać proces zdrowienia rośliny. Doniczkę trzeba wymienić lub wymyć (wilgotne środowisko sprzyja tworzeniu się grzybów, atakujących roślinę od korzeni.
Niedokładne wyczyszczenie doniczki przed przesadzeniem powoduje, że roślina mimo nowej gleby będzie rosła w zainfekowanej doniczce. Należy starannie wytrzasnąć starą, mokrą ziemię spomiędzy korzeni, obciąć zgniłą część korzenia, cięcie posypać sproszkowanym węglem drzewnym i ukorzeniaczem.
Brązowe plamy z żółtą otoczką na liściach
To oznaka zarówno plamistości liści jak i plamistości obwódkowej czyli inaczej mówiąc przelania rośliny lub zbyt mało przepuszczalnej ziemi, co doprowadziło do gnicia korzeni i choroby grzybowej Filodendrona. W takim przypadku należy jak najszybciej wyciągnąć roślinę z doniczki, oczyścić z ziemi, usunąć zgniłe korzenie oraz osuszyć pozostałe części rośliny. Następnie dokładnie umyć doniczkę i posadzić roślinę do nowej ziemi, liście opryskać opryskiem przeciwgrzybiczym.
Powolny wzrost
Zahamowanie wzrostu filodendrona i żółknięcie liści jest oznaką zarówno zbyt małego nawożenia jak i przenawożenia, w przypadku przenawożenia należy przesadzić roślinę do nowej doniczki i przestać nawozić przez okres minimum 2 tygodni.
Klinowanie nowego liścia
Zdarza się, że nowy liść zostaje zablokowany w pochewce liściowej, czego przyczyną może być zmienne oświetlenie (kilka ciepłych, słonecznych dni, podczas których roślina “rozpędza” swój wzrost i następujące po nich ciemne, zimne dni, które automatycznie powodują zahamowanie rozwoju, a zwłaszcza jeśli roślina nie jest sztucznie doświetlana dedykowanymi żarówkami). Jest to typowy problem w okresie jesienno-zimowym.
Drugą przyczyną może być częste przestawianie filodendronu w różne miejsca, problem z niedostateczną wilgotnością powietrza wokół rośliny, problem ze stanem korzeni (podgniwanie wierzchołków, insekty) lub też niedostateczne i nieregularne nawożenie.
Co zrobić jak liść zaklinuje się w pochewce? Możemy samodzielnie wyjąć roślinę z pochewki, robiąc to starannie i bardzo delikatnie lub podnieść poziom wilgoci w znaczącym stopniu.
Ziemiórki (czarne muszki)
W przypadku pojawienia się ziemiórek (wykluwają się one z jaj znajdujących się w zainfekowanym podłożu, najczęściej w momencie dużej ilości wody w glebie) należy zastosować lep na muchy i owady latające, ale najlepiej od razu przesadzić roślinę do nowego ziemi. Same muszki nie są szkodliwe, ale składają jaja, z których wylęgają się larwy, które niszczą korzenie.
Warto również odizolować chorą roślinę, ponieważ dorosłe owady bardzo szybko składają jaja również w podłożu innych roślin.
Wciornastki
Srebrzyste plamki na blaszce liściowej i lepki nalot oznaczają, że Philodendron został zaatakowany przez wciornastki, które są malutkimi, czarnymi robaczkami wysysającymi sok z liści filodendrona. Wciornastki bardzo łatwo przenoszą się z rośliny na roślinę dlatego zawsze przy zakupie rośliny ze sklepu zalecamy zrobić jej tydzień kwarantanny, aby zobaczyć czy roślinę nie zaatakowały szkodniki.
Gdy wykryjemy szkodniki należy przemyć każdy liść z dwóch stron oraz łodygi rośliny roztworem wody z szarym mydłem, wykonać oprysk chemiczny dedykowany walce z wciornastkami oraz odizolować philodendrona od innych roślin.
Przędziorek
Zmiany na liściach, żółknięcie liści, drobna gęsta pajęczyna przy ziemi i spodzie liści to znak, że naszego Filodendrona zaatakował przędziorek, który pojawia się przy zbyt suchym powietrzu i podobnie jak wciornastki bardzo łatwo przenoszą się z rośliny na roślinę. Dlatego zawsze przy zakupie rośliny ze sklepu zalecamy zrobić jej tydzień kwarantanny, aby zobaczyć czy roślinę nie zaatakowały szkodniki.
W walce z przędziorkiem najbardziej pomocne będzie podwyższenie wilgotności powietrza do 60-80%, co hamuje możliwość ich rozmnażania. Naturalnym wrogiem przędziorka jest dobroczynek kalifornijski, którego larwy bez problemu można zakupić w internecie. Można próbować wykonywać oprysk domowym sposobem mieszanki mydła w płynie, oleju oraz wody, jednak nic nie działa tak skutecznie i szybko jak oprysk chemiczny dedykowany przędziorkowi.
Wełnowiec
Szkodniki widoczne gołym okiem wyglądające jak kępki wełny, żółknące liście oraz łodygi oznaczają szkodnika jakim jest wełnowiec, który żeruje w miejscach suchych o niskiej wilgotności i podobnie jak wciornastki i przędziorki bardzo łatwo przenoszą się z rośliny na roślinę (zalecana jest również kwarantanna nowo zakupionej rośliny).
Po rozpoznaniu wełnowca należy natychmiast usunąć mechanicznie wszystkie szkodniki, następnie roztworem wody z mydłem lub alkoholem przetrzeć dokładnie całą roślinę lub wykonać oprysk chemiczny dedykowany wełnowcom.